ABD Başkanlığı’na tekrar aday olan Donald Trump’ın, Lider olduğu devirde, 2017-2018 ortasında “Ulusal Güvenlik Danışmanı” olarak vazife yapan Herbert Raymond McMaster’ın, “Kendimizle Savaş: Trump, Beyaz Saray’ında Misyon Turum” adlı anı kitabı yayımlandı.
Middle East Eye’dan (MEE) gazeteci Ragıp Soylu, kitaptan Türkiye’yle ilgili öne çıkan kısımları derledi:
“ERDOĞAN, TRUMP’A ESAD’I SURİYE İÇ SAVAŞININ KAÇINILMAZ GALİBİ OLARAK RESMETTİ”
“24 Kasım 2017’de Erdoğan ve Trump ortasında bir telefon görüşmesi oluyor. Hem Putin hem de Erdoğan, Trump’a palavra söylediler. Putin, Esad’ın kuzeydoğu Suriye’nin denetimini tekrar ele geçirebilmek için ABD’nin çekilmesini istediği için; Erdoğan ise bağımsızlık arayışında bulunabilecek ve Türkiye’nin doğusunda hak argüman edebilecek bir Kürt ordusunun gelişmesini engellemek için yanlış bilgi veriyordu. Putin üzere Erdoğan da Esad’ı Suriye İç Savaşı’nın kaçınılmaz galibi olarak resmederek, Trump’ın Türkiye-İran-Rusya arabuluculuğunda savaşın sona ermesine onay vermesini sağladı. Bu da bir yalandı.
“TRUMP DA ERDOĞAN’A PALAVRA SÖYLEDİ”
Trump duyduğu şeylerin palavralar olduğunu biliyordu lakin Erdoğan da Putin üzere Trump’ın Orta Doğu’daki askeri operasyonlara olan hoşnutsuzluğunu nasıl kullanacağını bulmuştu. Erdoğan, SDG’ye devam eden silah transferlerini ‘para israfı’ olarak niteledi. ABD’nin SDG’ye dayanağı ‘geçersiz ve hükümsüzdü’ zira ‘IŞİD yenildi’ diyordu. Trump buna kandı. ‘Haklısın, bu gülünç’ dedi. Ve Erdoğan’a ‘General McMaster’a artık bittiğine nazaran kimseye silah vermemesini söyledim. General McMaster’a bunu yüzüne söyledim!’ dedi.”
“TRUMP, ERDOĞAN’LA GEÇ GÖRÜŞTÜRDÜ DİYE MCMASTER’I AZARLIYOR”
McMaster ise bunun yanlışsız olmadığını şöyle söylüyor ve başka bahisleri şu cümlelerle anlatıyor:
“Trump bana hiçbir vakit SDG’ye silah sevkiyatlarını durdurmamı söylemedi. Erdoğan, telefon görüşmelerini ertelediğimi öne sürünce Trump beni azarladı.
Putin ve Erdoğan, Trump’la oynuyorlardı. Bu durumun itirazsız kalmasına müsaade verirsem, ulusal güvenlik danışmanı olarak misyonumu ihmal etmiş olurdum.
Trump’la yaptığım pek çok görüşmede Erdoğan’dan bir şey isteyerek alınamayacağını söyledim. Ona maliyet yaratmamız gerektiğini aktardım. Trump ise bana ‘sen yanlışsın’ diyordu.
“BRUNSON’A KARŞILIK GÜLEN”
Bir öbür telefon görüşmesinde Erdoğan, Rahip Brunson’a karşı Fethullah Gülen’i istedi ve benim Trump’la telefon görüşmelerini ertelediğimi öne sürdü. Trump masanın gerisinden beni azarladı. Trump, Erdoğan’la şahsî numarasını paylaşacağını söyledi
“ERDOĞAN, TRUMP’IN FERDÎ NUMARASINI ALIYOR”
24 Kasım’daki telefon görüşmesinde Erdoğan tekrar benim Trump’la telefon görüşmelerini kasıtlı ertelediğimi öne sürdü. Trump da bunun üzerine Erdoğan’la şahsî telefon numarasını paylaşacağını söyledi.
“İKİ HUSUS HARİÇ, TÜRKİYE-ABD ORTAK ÇIKARLARI RUSYA VE İRAN’DAN DAHA FAZLAYDI“
Trump’ın Suriye konusundaki belgisiz hali, Türklerin Ocak 2018’de Afrin’e girmelerine neden oldu. Bunun üzerine İstanbul’a giderek Türk yetkililerle ilgiyi rayına sokmak için görüşmeye karar verdim.
İstanbul Başkonsolosu Jennifer Davis, güçlü bir bağ tasviri yaptı. Türk hükümeti elçilik ve konsolosluk mahallî işçisini taciz ediyordu. Devlet denetimindeki medya, Amerika Birleşik Devletleri’nin Erdoğan’a karşı 2016 darbe teşebbüsünün gerisinde olduğu tarafındaki temelsiz suçlamalar da dahil olmak üzere, daima bir Amerikan aksisi propaganda akışı yaydı.
Davis, muhafazakar İslamcı ideoloji ve Erdoğan ile partisini canlandıran Batı aksisi popülizm nedeniyle alakanın geleceğine dair beklentilerin kasvetli olduğunu söyledi.
Ertesi gün, Yıldız Sarayı’nda o zamanki Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı İbrahim Kalın ve MİT Başkanı Hakan Fidan ile bir ortaya geldim.
Kalın ve Fidan’a bizi böylesine tarihi ve şık bir yerde ağırladıkları için teşekkür ettim. Onlara, tahminen de bu binaların tanıklık ettiği Rus-Türk savaşları ve Osmanlı-İran savaşlarının anılarının, ilişkimizdeki sürüklenmeyi durdurma misyonumuzu kolaylaştırabileceğini söyledim.
Önce onların değerlendirmesini duymak istedim zira aramızdaki büyüyen aralığın Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana jeopolitik görünümdeki en derin değişim olabileceğine inanıyordum. Ve bu değişimin her iki ulusumuz için de fecî olduğuna inanıyordum.
Beklendiği üzere, konuşmanın birçoklarını yapan Kalın, ABD’nin Suriye Demokratik Güçleri’ne verdiği dayanaktan ve ABD’nin Fethullah Gülen’i iade etmemesinden ağır bir formda şikayet etti.
Bitirdiğinde, Trump’ın Noel’den evvelki hafta onayladığı Suriye ve Türkiye stratejilerinin bir yan eseri olan bir tablo çıkardım.
Bu tablo, İran, İsrail, Ürdün, Rusya, Suriye, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere Suriye İç Savaşı’ndaki esas aktörlerin stratejik maksatlarını listeliyordu. Gayeler kutulara yerleştirilmiş ve her ülke için renk kodlanmıştı.
Bu tabloda, ABD ve Türkiye amaçları ortasındaki genel ahengin ve Türkiye ile Suriye-Rusya-İran ekseni ortasındaki ayrışmanın çarpıcı bir tasviri vardı. İki ülke ortasındaki tek karşıt durum, Türkiye’nin ABD-SDG bağlarını kısıtlama amacıydı.
Tartışmamız, münasebetimizde bir güzelleşmeyi engelleyen her iki taraftaki iki mahzuru doğruladı. Bunlar, Türkiye için, Gülen ve ABD’nin SDG’ye dayanağıydı. Amerika Birleşik Devletleri için ise, Amerikalı papaz Andrew Brunson’ın haksız yere hapsedilmesi ve Rus S-400 hava savunma sisteminin satın alınmasıydı.
Kalın ve Fidan’ı uyardığım üzere, Brunson lakin Trump’ın Ağustos 2018’de Türkiye’ye cezalandırıcı tarifeler koymasının akabinde özgür bırakılacaktı ve bu da liranın yüzde 18 devalüasyonuna yol açtı. Trump ayrıyeten Türkiye’nin F-35 programına iştirakini sonlandırdı.
İki yıl sonra, İdlib’de bir Rus ve İran saldırısı yaklaşık altmış Türk askerini öldürdüğünde ve yaklaşık 1 milyon mülteciyi daha Türkiye hududuna hakikat sürdüğünde, Fidan ve Kalın’ın tartışmamızı hatırlayıp hatırlamadığını merak ettim.
Umuyorum ki uzun vadede, Rus silahlarının ithalatı ve Türkiye’nin Rus gücüne olan derinleşen bağımlılığı, Moskova’yı Ankara’ya karşı nüfuzunu kullanmaya cesaretlendirecek ve böylelikle Türkiye’nin Rus İmparatorluğu ile yaşadığı tecrübenin mutsuz anılarını canlandıracaktı.
Ve İran’ın bölgedeki hegemonik hasretlerinin sonunda Türkiye’nin Suriye ve Orta Doğu’daki çıkarlarıyla çarpışacağını düşündüm.
Ancak Erdoğan’ın ve AKP’nin İslamcı partilere olan sempatisi, Katar ile yakın bağları ve İsrail’e olan antipatileri, yakın vadede Erdoğan’ı Tahran ve Moskova’ya yakın tutacaktı.”
“TÜRKİYE’DEKİ ABD ASKERİ VARLIKLARININ TAŞINMASI PLANI ÖNERDİM”
McMaster açıkça söylemiyor ama 2018’de ilgilerin çok bozulması nedeniyle İncirlik’teki nükleer füzelerin ülkeden çıkarılması için bir hazırlık yapıldığı imasında bulunuyor:
“Türkiye stratejimizi, tam bir parçalanmayı önlemek üzere mütevazı bir maksada vurgu yaparak iyileştirmemizi ve birebir vakitte Türkiye’de bulunan ABD askeri varlıklarının taşınması da dahil olmak üzere en berbat senaryoya yönelik acil durum planları geliştirmemizi önerdim.
Yıllar sonra Erdoğan, 7 Ekim 2023’te İsrail’e yönelik vahim hücumların akabinde Hamas’ın bir terör örgütü değil, bir ‘kurtuluş örgütü’ olduğunu söylediğinde, Ulusal Güvenlik Kurulu’nun bu planı tekrar gözden geçirmesinin vaktinin geldiğini düşündüm.”