Akaryakıt, elektrik, doğal gaz başta olmak üzere çabucak hemen her şeye artırım gelirken; kavurucu sıcakların bunalttığı bugünlerde suya gelen artırımlar yurttaşların reaksiyonunu çekiyor. İstanbul’un birtakım semtlerinde vatandaşlar çeşmelerden su doldurmayı yeğlerken, artırımların bunalttığı tüketiciler bir şişe su alırken bile hesap kitap yapıyor. Beykoz’da çeşmeden damacanalarını doldururken ANKA’ya konuşan yurttaşlar, “İnsanlar da çaresiz kaldı bu konuda. Her şeye artırım var… Allah’ın verdiği su. Buna artırım olur mu” diye sordu.
İktidar yetkilileri her ne kadar enflasyonun düşmeye başladığını açıklasa da çarşı pazar da durum çok farklı. Akaryakıt, elektrik, doğal gaz başta olmak üzere çabucak hemen her şeye artırım gelirken, kavurucu sıcakların bunalttığı bugünlerde suya gelen artırımlara yurttaşlar reaksiyon gösteriyor. Damacana ve litrelik sulara yapılan arka arda artırımlar nedeniyle kimi yurttaşlar, çeşmelere yöneliyor.
Beykoz’da cadde üzerindeki çeşmelerden su alan yurttaşlar, ANKA Haber Ajansı’na şu değerlendirmeleri yaptı:
“Damacana aldığımız vakit aldığımız fiyat yetişmiyor”
Ahmet Aydoğan: “Damacana kullanmıyorum ben çeşmeden su alıyorum. Damacana suyu damıtıldığı için ben suyun özüne bakıyorum. Onun için ben çeşmeden suyu alıyorum. Damıtılmış suyun mineralleri yok olduğu için içmiyorum. Bir de pahalılık da var. Kentte oturanlar da mağdur zati. Adamlar haklı olarak geliyorlar buraya 10-20 tane bidon dolduruyorlar. Adamlara hak veriyorsun lakin beşerler da çaresiz kaldı bu konuda. Her şeye artırım var. Ne yapacaksın? Yapacak bir şey yok. Artık bura halka açık. Herkes alıyor. Damacana aldığımız vakit aldığımız fiyat yetişmiyor. Her şey değerli.”
Ayşe Ünal: “Burası pak su. Biz burayı kullanıyoruz. Dışarıdan su almıyoruz. Çeşmemiz pak. Ormandan geliyor, doğal su. Ben burada oturuyorum. Meskenimiz yakın. Kentten su almak için gelenler de oluyor.”
“Pahalı olmasa millet parayla alır”
İzzet Özhurma: “Onlar fırsatçılık yapıyorlar. Suya o kadar artırım olmaz. Bu Allah’ın verdiği su. Buna artırım olur mu? Markette 5 litrelik suyu 15 liraya satıyorlar. Dışarıdan su almaya geliyorlar. 8-10 tane damacana dolduruyorlar ancak satıyor mu, içiyor mu Allah bilir. Ben gerekirse para verip damacana alıyorum fakat artık kendi suyumuz varken parayla niçin alalım? Kıymetli olmasa millet parayla alır.”
“İnsanlar yoksulluktan gelip buradan su alıyor”
Gökçen Yıldız: “Halkın durumu aşikâr esasen. Geçim sıkıntısı var. Geçim kederi çok güç, beşerler geçinemiyor. Bir damacana su 150 lira. Bakkalda ufak su 25 lira. Beşerler yoksulluktan gelip buradan su alıyor. İnşallah uygun olur durumlar. Ben 6 tane su doldurdum. Bunu bakkaldan almaya kalksam 125 lira öderdim. Burada doldurunca her hangi bir fiyat ödemiyorum. Buranın yerlisi olduğum için suyumu daima buradan alıyorum. Dışarıdan buraya gelenler oluyor. Karşıdan otomobillerle geliyorlar, suyu doldurup gidiyorlar.”
Şişli Mecidiyeköy Meydanı’nda ise yurttaşlar su fiyatlarıyla ilgili şöyle konuştu:
“Dışarıda olduğum vakit mecburen parayla alıyorum”
Samet Uzunluk: “Ekonomik durumdan dolayı suyun bu kadar kıymetli olmasının sebebi. Suyun tüketimini tasarrufa dönüştürebiliriz. Hem içilebilir hem de içilemeyen suyu tasarruflu bir biçimde kullanabiliriz. İnsanların bu mevzuda aslında bilinçlenmesi gerekiyor. Su gereksinimimi ekseriyetle konutta damacanayla ya da 1,5 litrelik suyla karşılıyorum ancak dışarıda olduğumda mecburen 13 lira ya da 10 lira her neyse o fiyatı vermem gerekiyor. Su gereksinimimi bir türlü karşılamam gerekiyor. Sıcak olduğunda daha fazla alıyorum.”
“Bodrum’da küçük suya 20 lira verdim”
Güney Oğur: “Bence su İstanbul üzere bir yerde değerli. Ben Bodrum’dan geldim. Küçük suya 20 lira verdim. Orada da değerli burada da değerli. Suyu rahatça alamıyorum. Değerli geliyor. Daha evvel okul devirlerinde 5 yıl öncesine kadar suyu 6 liraya alıyorduk. 2-3 liraya aldığımız yerler de oluyordu.”
“Ekonomik durum insanlara temel hayat eserlerini bile parayla alma mecburiyetine getiriyor”
Burhan Kulat: “Normalde su insanın en doğal hakkı. Evvelden beşerler bu suya para vermezdi. Lakin geldiğimiz ekonomik durum insanlara temel hayat eserlerini bile rastgele bir zorunlulukla, bir parayla, bir araçla alma mecburiyetine getiriyor. Suyun markası değil, o fabrikanın, plastiği üretenin, ambalajın ya da o suyu doğal yerinden getirip, kimin getirdiğinin çıkarlarının ne olduğu değerli. O suyun insanlara ulaştırılıp, ulaştırılmaması değil. Mecbur alacaksın. Su ödün verebileceğin bir şey değil. Benim 1,5 yaşında oğlum var. Ne kadar sağlıklı, arıtma suyu güzel deseler bile onlar bile sıhhatsiz fakat mecbur gidip onu almak zorunda kalıyorum. İstanbul’da esasen musluktan su içilmiyor. Mecbur gidip almak zorunda kalıyorsun. Her gün 3-4 damacana su almak zorunda kalıyorum. Almayayım diye ödün verebileceğim bir şey değil mecbur almak zorundasın.”
İstanbul’da genel olarak 19 litrelik damacana markasına nazaran 85 ile 105 lira, 5 litrelik damacana 20 ile 30 lira, yarım litre küçük su ise markasına nazaran 10 ile 13.5 lira ortasında fiyatı değişiyor. Lakin kimi semtlerde, birtakım işletmelerde öteki birtakım eserlerde olduğu üzere su fiyatı da satıcıların insafına kalmış görünüyor.