İSTANBUL (İGFA) – Birleşmiş Milletler tarafından belirlenmiş sürdürülebilir kalkınma amaçlarından biri olan “5. Amaç Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” alanına katkı sunmak emeliyle düzenlenen ve bayanların iş gücündeki varlığının konuşulduğu “5 Gün 5 Dal Bayan İş Gücü Varlığı Çalıştayı” 4-8 Mart tarihleri ortasında İstinye Üniversitesi (İSÜ) Vadi yerleşkesinde gerçekleştirildi. ISUSEM-EPAM iş birliği, ISUGender ISUMED -ISUKök; Girişimci Mühendisler Kulübü, Quantum Dynamic Club, Endüstri Mühendisliği Kulübü, Güç ve Mühendislik Kulübü, Networking Kulübü ve ISUPA katkılarıyla gerçekleştirilen, sektörel çalıştay serisi olarak planlanan aktiflikte her gün bir kesim ele alındı. Dokumacılık, otomotiv, güç, medya, ilaç kimya kesimlerinden uzman bayan konuşmacılar öğrencilerle buluştu. Konuşmacılar ortasında yer alan İktisat ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (EPAM) Müdürü Doç. Dr. Ayfer Ustabaş, Subaru Pazarlama Müdürü Selin Şahiniz ile Doğuş Otomotiv Kurumsal İrtibat, Marka ve Sürdürülebilirlik Müdürü Ebru Kantoğlu otomotiv kesimi ve bu daldaki bayan istihdamıyla ilgili bilgiler verdi.
Kadın istihdamında en başarılı kesimler eğitim ve bankacılık
Otomotiv dalında bayan istihdam oranının yalnızca yüzde 2 olduğunu ve bayan önder eksikliğinin değerli bir sorun olduğunu belirten İktisat ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (EPAM) Müdürü Doç. Dr. Ayfer Ustabaş, şunları söyledi:
“2023 sonu prestijiyle, sanayi dalı Türkiye’de gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 22’sini, istihdamın yüzde 20’sini oluşturuyor. Çalışan bayanların yüzde 17’si sanayi kesiminde çalışmayı seçmiş durumda ve sanayi bölümündeki toplam iş gücünün yüzde 23’ünü oluşturmakta. Son 30 yıllık devirde Türkiye’de bayan iş gücünün tarım bölümünden sanayi ve hizmet dallarına çok kıymetli oranda geçiş yaptığı görülmektedir. Sanayi bölümünde yönetici pozisyondaki bayan oranı 2012’de yüzde 10.2 iken 2022’de yalnızca yüzde 15’i çıkmıştır. Bayan istihdamında en başarılı dallar eğitim ve bankacılıktır. Deloitte’un yaptığı araştırmanın sonuçlarına nazaran, otomotiv dalı bayan istihdamında yüzde 2 ile hayli zayıf bir konumda bulunmakta ve bayan önder eksikliği değerli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) bayanların ekonomik iştiraki ve fırsatlar başlığı altında ülkeleri değerlendirdiği 2023 raporuna nazaran; Türkiye 144 ülke ortasında 129. sırada yer almaktadır. Bayanların erkeklerden daha az kar elde etmesi, cam tavan ve cinsiyet ayrımcılığı üzere tavırların devam etmesi halinde ise bu farkın daha da artması beklenmektedir. Cinsiyetler ortası fiyat farkı Türkiye’de bayanların aleyhine yüzde 15.6 oranındadır.”
“Kadınlar otomotiv dünyasının geleceği için elzem bir güç”
Kadınların otomotiv dünyasının geleceği için elzem bir güç olduğunu söz eden Subaru Pazarlama Müdürü Selin Şahiniz, şöyle konuştu:
“Kadın istihdamını hem genel manada hem de otomotiv sanayi özelinde artırmak güçlü ancak kesinlikle başarılması gereken bir sorumluluk. Bu sorumluluk yalnızca Türkiye için ehemmiyet arz etmiyor, ayrıyeten Avrupa ve Amerika’da da önemsenen ve otomotiv dünyasında ‘yetenek krizinin’ tahlil yolu olarak da görülen bir husus. Üretimde ve perakende tarafında yetenek krizinin bayan çalışanların istihdamıyla çözülebilmesi mümkün. Bayanların iş gücüne iştirak oranının artması Türkiye’nin toplumsal ve ekonomik manada gelişimi, bayanların toplumdaki statülerinin uygunlaşması ve otomotiv endüstrinin geleceğe güçlenerek yürümesi için hayati bir ehemmiyete sahip. Otomotiv sanayindeki beyaz yakalılar içinde bayan çalışanlar yüzde 25.2 ile çok kıymetli bir oran yakalamış durumda. Lakin yönetici sayıları açısından yüzde 18 oranında kalındığı görülüyor. Otomotivde çalışan bayanların yüzde 57’si otomotiv dünyasında olmaktan şad olduklarını söz etseler de bayan başkan eksikliği değerli bir bahis olarak karşımıza çıkıyor. Çalışma hayatındaki bayanlara birkaç teklif verecek olursam şunları söyleyebilirim:
Cinsiyet eşitliği kültürüne sahip bir şirket seçin. Zihinsel sıhhatinizin da desteklenmesini talep edin ve ayrımcılıkla çaba konusunda kararlı olun. Bayanlara mahsus bahisler hakkında konuşmaktan utanmayın ve bu hususun ciddiye alınması için uğraş edin. Esnek çalışmayı talep edin ve bunu destekleyen bir kültürün oluşmasına katkıda bulunun. Dışlayıcı davranışlara dikkat çekin ve dikkate alınmasını sağlayın.”
“2030’a kadar otomotiv dalında çalışan bayan oranının yüzde 30’a ulaşması bekleniyor”
Doğuş Otomotiv Kurumsal Bağlantı, Marka ve Sürdürülebilirlik Müdürü Ebru Kantoğlu, yaptığı konuşmada otomotiv kesiminde bayan çalışan sayısını arttırmak için tekliflerde bulunarak şu tabirlere yer verdi:
“Harvard Business Review’nün yaptığı bir araştırmaya nazaran, dünyada satın alma kararlarının yüzde 80’inde yani yaklaşık 20 trilyon dolarlık bir ticarette bayanların aktif rol oynamasına karşın, kesimin sırf yüzde 33’ü bayanlardan oluşuyor. 2022 OSD Sürdürülebilirlik Raporuna nazaran, bayan çalışan oranı yüzde 12.5, bayan yönetici oranı yüzde 16.2. Gelecekte dalda bayan istihdam oranlarına baktığımızda ise 2030 yılına kadar otomotiv bölümünde çalışan bayanların oranının yüzde 30’a ulaşması bekleniyor. Daha fazla liderlik durumu, teknik uzmanlık alanlarında artan iştirak, girişimcilikte artış da beklenenler ortasında. Otomotiv dalı için tahlil ve teklifler noktasında şunları sıralayabiliriz:
Otomotiv dalında bayanların daha fazla bilinçlenmesi ve eğitilmesi gerekiyor. Şirketler, toplum ve kuruluşlar, bayanları kesimdeki meslek fırsatları hakkında bilgilendirmeli ve farkındalık yaratmalı. UN Women Türkiye üzere oluşumlarla bağlantıya geçip bayanların daldaki varlığının ehemmiyetini ve engellenemeyeceğini anlatan şirket içinde ve bölümde çeşitli seminerler de gerçekleştirilebilir. Daha esnek çalışma şartlarının ve rahat çalışma yerlerinin yaratılması, bayanların iş hayatına iştirakini arttırabilir. Gerekli kurum ve kuruluşlarla iş birliğine geçerek otomotiv kesimindeki büyükten küçüğe tüm şirketlerde bilhassa erkeklerin egemenlikte olduğu departmanlarda zarurî bir bayan çalışan kontenjanı açılabilir. İşe alım süreçlerinde çeşitliliği vurgulamak ve adil bir seçim oluşturmak, bayanların bölüme daha fazla katılmasını sağlayabilir. Okullarda ve üniversitelerde bayanları otomotiv bölümüne çekmek için bilinçlendirme kampanyaları düzenlenebilir.”